Ἁγία Θεοδώρα, ἡ βασίλισσα, γεννήθηκε στήν Ἔβεσσα τῆς Παφλαγονίας, τό 815 μ.Χ., ἀπό εὐσεβεῖς γονεῖς, τόν δρουγγάριο Μαρίνο καί τήν ἐνάρετη Θεοκτίστη πού διακρινόταν γιά τήν εὐλάβειά της καί τήν προσήλωσή της στήν ὀρθόδοξη πίστη. Ἡ Ἁγία εἶχε τρεῖς ἄλλες ἀδελφές, τή Σοφία, τήν Μαρία καί τήν Εἰρήνη καί δύο ἀδελφούς, τόν Βάρδα καί τόν Πετρωνᾶ. Τό ἔτος 830 μ.Χ. νυμφεύθηκε τόν αὐτοκράτορα Θεόφιλο (829 – 842 μ.Χ.), ὁ ὁποῖος ἦταν εἰκονομάχος. Παρά τό εἰκονομαχικό κλίμα πού ἐπικρατοῦσε, ἡ Θεοδώρα ἐξακολουθοῦσε νά τιμᾶ τίς ἱερές εἰκόνες καί νά τίς φυλάσσει κρυφά στά δώματά της. Ἡ μητέρα της, Θεοκτίστη, ἐγκατέλειψε τά ἀνάκτορα καί ἀποσύρθηκε σέ γυναικεία μονή, τήν ὁποία ἡ ἴδια εἶχε ἱδρύσει.
Τό 842 μ.Χ. ὁ Θεόφιλος πέθανε καί ἡ Ἁγία Θεοδώρα ἀνέλαβε τήν βασιλεία καί τήν ἐποπτεία τοῦ ἀνήλικου υἱοῦ της Μιχαήλ, μέ συνεπιτρόπους τόν ἀδελφό της Βάρδα, τόν ἐκ τοῦ πατέρα της θείου της, πού ἦταν μάγιστρος καί τόν λογοθέτη Θεόκτιστο. Ἡ πρώτη ἐνέργεια ἦταν ἡ ἀπομάκρυνση τοῦ εἰκονομάχου Πατριάρχου Ἰωάννου καί ἡ ἐκλογή τοῦ Ἁγίου Μεθοδίου († 14 Ἰουνίου). Ἡ Σύνοδος, πού συνῆλθε στίς 11 Μαρτίου τοῦ 843 μ.Χ., ἀποφάσισε τήν ἀναστήλωση τῶν Ἁγίων εἰκόνων καί ἀνόρθωσε τήν διδασκαλία τῆς Ζ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἡ μεγαλοπρεπής πανήγυρη ἐτελέσθη τήν Α’ Κυριακή τῶν Νηστειῶν, στό ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας, πού ἀπό τότε καθιερώθηκε ὡς Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας.
Ἀλλά ἐκτός ἀπό τό ζήτημα τῶν εἰκόνων, τήν Ἁγία Θεοδώρα ἀπασχόλησαν καί ἄλλοι ποικίλοι ἐσωτερικοί καί ἐξωτερικοί περισπασμοί, ὅπως οἱ ἐπιδρομές τῶν Ἀράβων στή Σικελία καί Μικρά Ἀσία, οἱ ἐπαναστάσεις τῶν Σλάβων τῆς Πελοποννήσου καί τῶν Παυλιανιτῶν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, οἱ ἐκστρατεῖες κατά τῶν Ἀράβων τῆς Κρήτης, τῆς Συρίας καί τῆς Αἰγύπτου, καί οἱ περιπλοκές μέ τόν ἡγεμόνα τῶν Βουλγάρων Βόγορι, τόν ὁποῖο ὁδήγησε στήν Ὀρθοδοξία. Ἔτσι, ἐμπιστεύτηκε τήν ἀνατροφή τοῦ υἱοῦ της στόν ἀδελφό της Βάρδα, ὁ ὁποῖος, μέ σκοπό τό δικό του συμφέρον, ἐνθάρρυνε καί ἐνίσχυε κάθε ροπή τοῦ νεαροῦ βασιλέως πρός τήν ἀκολασία. Ἡ δολοφονία τοῦ λογοθέτου Νεοκτίστου κατέστησε τόν ἀδελφό τῆς Ἁγίας πανίσχυρο, ὥστε νά περιφρονεῖ καί νά ἀπειλεῖ καί τήν ἴδια.
Ἀργότερα, ὁ ἴδιος ὁ υἱός τῆς Ἁγίας, Μιχαήλ, καί ὁ ἀδελφός της Βάρδας, διέταξαν τόν ἐγκλεισμό της, μαζί μέ τίς θυγατέρες της Ἄννα, Θέκλα, Ἀναστασία, Μαρία καί Πουλχερία, στή μονή Γαστριῶν, στήν περιοχή τῶν Ὑψομαθείων καί τήν κουρά της ὡς μοναχῆς. Ἐκεῖ ἡ Ἁγία Θεοδώρα ἀφοσιώθηκε στήν προσευχή καί στήν ἄσκηση. Κοιμήθηκε ὁσίως μέ εἰρήνη τό ἔτος 867 μ.Χ., τό δέ ἱερό λείψανό της φυλάσσεται μέ εὐλάβεια στό ναό τῆς Παναγίας Σπηλαιωτίσσης στήν Κέρκυρα.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. α’. Τόν συνάναρχον Λόγον.
Δωρεῶν τῶν ἐνθέων οὖσα ἐπώνυμος, τήν Ἐκκλησίαν φαιδρύνεις βασιλικαῖς δωρεαῖς, ὡς θεόγλυπτος εἰκών θείας φρονήσεως· τῶν γάρ Εἰκόνων τῶν σεπτῶν, τήν τιμήν ὡς σχετικήν, ἐτράνωσας Θεοδώρα, τῶν Βασιλίδων ἀκρότης, τῶν Ὀρθοδόξων ἐγκαλλώπισμα.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Ὡς καλλονήν τῆς Ἐκκλησίας καί εὐπρέπειαν, καί Βασιλίδων χαρακτῆρα καί διάδημα, ἀνυμνοῦμέν σε, θεόστεπτε Θεοδώρα. Σύ γάρ ὤφθης τῶν Εἰκόνων ἀναστήλωσις, καί τελείας τῆς αἱρέσεως καθαίρεσις· Ὅθεν κράζομεν, χαίροις Ἄνασσα πάντιμε.
Μεγαλυνάριον.
Χαίροις Θεοδώρα πανευκλεής· χαίροις εὐσεβείας, ἀνακήρυξις ἀληθής· χαίροις παρρησίαν, ἐν Θεῷ κεκτημένη, Αὐγούστα καί Ὁσία ἀειμακάριστε.
