Συνοδοιπορία με τον Εσταυρωμένο, του π. Συμεών Βενετσιάνου

Ο Κύριος ήλθε στον κόσμο για να θυσιασθεί επί του Σταυρού και έτσι να σωθούν όλοι οι άνθρωποι. Πολλές φορές μίλησε προφητικά και ξεκάθαρα για τα Πάθη και το θάνατό Του, που έμελλε να συμβούν. Έλεγε συγκεκριμένα στους μαθητές Του ότι «σύμφωνα με την βουλή του Θεού και διά την σωτηρία των ανθρώπων πρέπει να μεταβεί εις Ιεροσόλυμα και πολλά να πάθει, να απορριφθεί και να περιφρονηθεί από τους πρεσβυτέρους και τους γραμματείς, και να φονευθεί και έπειτα από τρείς ημέρες να αναστηθεί» (πρβλ. Ματθ. 16,21 και Μάρκ. 8.31). Γι’ αυτό και η Εκκλησία μας ακατάπαυστα ψάλλει: «Ὁ Σταυρός σου Κύριε, ζωὴ καὶ ἀνάστασις ὑπάρχει τῷ λαῷ σου, καὶ ἐπ' αὐτῷ πεποιθότες, σὲ τὸν σταυρωθέντα, Θεὸν ἡμῶν ὑμνοῦμεν. Ἐλέησον ἡμᾶς».
Μετά τούς προφητικούς αυτούς λόγους, ο Κύριος απευθυνόμενος στους δώδεκα εκλεκτούς Του αλλά και σε όλους όσους θα ήθελαν, μέσα στους αιώνες, να διατελέσουν αληθινοί και γνήσιοι μαθητές Του, τούς κάλεσε να Τον ακολουθήσουν στο δρόμο της αυταπάρνησης και της θυσίας: «Εἴ τις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθείτω μοι» (Ματθ. 16,24). Ο Χριστός αναφέρεται στο Σταυρό Του και αμέσως μετά στο σταυρό των χριστιανών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι την ανωτέρω φράση αναφέρουν και οι τέσσερις ευαγγελιστές (ο Ιωάννης με κάπως διαφορετικό τρόπο, αλλά με το ίδιο νόημα). Ο Ματθαίος την αναφέρει δύο φορές και ο Λουκάς τρείς φορές. Ο Μάρκος λέγει πως ο Κύριος απηύθυνε τους λόγους σε όλα τα πλήθη, ο Ματθαίος μόνο στους μαθητές Του. Προφανώς ο Κύριος είπε τη φράση περισσότερες από μία φορές και εντυπώθηκε ζωηρά στη μνήμη των ακροατών Του. Είναι το πρώτο σημείο που φανερώνει μια εξαιρετική σπουδαιότητα του συγκεκριμένου λόγου.
Τι θέλει, λοιπόν, ο Χριστός; Σε τι μάς καλεί; Σε μια πορεία μαζί Του. Σε μία συσταύρωση μαζί Του. Ο Χριστός μάς θέλει δικούς Του, να Τον ακολουθήσουμε, για μάς ήλθε στον κόσμο. Δεν θέλει κανείς να χαθεί, κανείς να ολιγωρήσει. «Ο ίδιος ο Κύριος σήκωσε πάνω στους ώμους Του τον πρώτο Σταυρό, το βαρύτερο, τον πιο αποτρόπαιο Σταυρό. Αλλά μετά απ’ Αυτόν χιλιάδες και χιλιάδες άνθρωποι... σήκωσαν το δικό τους σταυρό -ένα μικρότερο σταυρό. Αλλ’ όμως πόσο συχνά αυτοί οι σταυροί, οι μικρότεροι από τον Σταυρό του Χριστού, δεν είναι τρομεροί για μάς. Αναρίθμητα πλήθη ανθρώπων ακολούθησαν με αγάπη και υποταγή τα ίχνη του Χριστού, περπάτησαν το μακρύ δρόμο, τον τραγικό δρόμο που ο ίδιος ο Κύριος μάς δείχνει, έναν τραγικό δρόμο πού όμως μάς οδηγεί από τη γη στο θρόνο του Θεού, στη Βασιλεία των Ουρανών. Όσοι πιστεύουν στον Χριστό, εδώ και δυο χιλιάδες χρόνια τώρα, περπατούν σηκώνοντας το σταυρό τους»  (Μητροπολίτης του Σουρόζ Αντώνιος Bloom, «Πορεία και συνάντηση», σελ. 132).
Η άρση του σταυρού από τον πιστό τον ομοιάζει με τον Χριστό. Τίποτε άλλο δεν μάς κάνει να μοιάζουμε τόσο με τον Χριστό, όσο το να συσταυρούμεθα μαζί Του. Ο Χριστός σήκωσε τον σταυρό Του, κατά τη συνήθεια των μελλοθανατων της εποχής Του και σε αυτόν πέθανε με θάνατο πραγματικό. Ο πιστός σηκώνει τον σταυρό του, πορεύεται με αυτόν και πεθαίνει, ως προς την αμαρτία.
Ο Χριστός μάς καλεί σε δρόμο Σταυρού. Είναι ειλικρινής. Δεν είναι «πολιτικάντης». Ο Χριστός δεν λέει απλώς την αλήθεια, είναι η αλήθεια: «Ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή» (Ἰωάν. 14,6). Ο Χριστός φανέρωσε όλη την αλήθεια, τίποτε δεν έκρυψε. Χάρις σ΄ Εκείνον γνωρίζουμε τα πάντα για τον Θεό και τον άνθρωπο, για τον κόσμο και τον εαυτό μας, για την ιστορία και την αιωνιότητα. Δεν υπόσχεται πορεία σε πλατειά λεωφόρο. «Υπόσχεται» στενή την πύλη και τεθλιμμένη την οδό που οδηγεί στην αληθινή και αιώνια ζωή.
Το να ακολουθήσεις τον Χριστό είναι ανδραγάθημα. Ο Κύριος έχει αναφερθεί στις θλίψεις και τις στενοχωρίες που θα συναντήσουν οι μαθητές Του, έχει μιλήσει για να συνέδρια που θα οδηγηθούν προκειμένου να απολογηθούν, για τα μαρτύρια, τις θυσίες και το θάνατο. Για τρείς ολόκληρους αιώνες εκείνοι πού βρίσκονται «ἐν τῇ ὁδῷ», δηλ. οι χριστιανοί, δοκιμάζουν δάκρυα, κακομεταχειρίσεις, απειλές, αποπομπή και προδοσία από την ίδια την οικογένεια τους, διωγμούς, περιπέτειες, θάνατο. Διώκονται γιατί πίστεψαν στον Χριστό. Η αναπόφευκτη συνέπεια όλων όσων ακολουθούσαν τον Χριστό.
Λέγει ο Κύριος: «Ιδού εγώ σάς στέλνω ωσάν ήμερα και άκακα πρόβατα ανάμεσα σε αιμοβόρους λύκους...
Να προσέχετε, λοιπόν, και να προφυλάσσεστε από τούς κακούς ανθρώπους· διότι αυτοί θα σάς σύρουν και θα σάς παραδώσουν στα συνέδρια (των εβραίων), διά να καταδικασθείτε, και στις συναγωγές αυτών εμπρός εις τα πλήθη θα σάς μαστιγώσουν.
Και σε άρχοντες και σε βασιλείς θα σάς τραβήξουν διά της βίας, διά να τιμωρηθείτε από αυτούς, ένεκα της πίστεώς σας εις εμέ· αλλά εκεί εσείς, χωρίς να φοβηθείτε, θα δώσετε την καλή μαρτυρία και εις αυτούς και γενικώτερα στα (ειδωλολατρικά) έθνη...
Θα παραδώσει δε εις θάνατον ο άπιστος αδελφός τον πιστό αδελφό του και ο άπιστος πατέρας το ευσεβές τέκνο του και θα επαναστατήσουν τα άπιστα τέκνα εναντίον των πιστών γονέων των και θα τούς θανατώσουν.
Και θα σάς μισούν όλοι οι ασεβείς και άπιστοι διά μόνον τον λόγον ότι πιστεύετε και ομολογείτε το όνομά μου· μη χάσετε όμως το θάρρος σας, διότι εκείνος, ο οποίος θα υπομείνει μέχρι τέλους, θα σωθεί και θα γίνει άξιος της βασιλείας των ουρανών...
Καθένας, λοιπόν, που με πίστη και θάρρος και χωρίς να φοβάται τους διωγμούς, θα με ομολογήσει σωτήρα του και Θεό του εμπρός στους ανθρώπους, θα τον ομολογήσω και εγώ έμπροσθεν του ουρανίου πατρός μου ως ιδικόν μου.
Όποιος όμως με αρνηθεί εμπρός στους ανθρώπους, θα αρνηθώ και εγώ να τον παραδεχθώ ως ιδικόν μου εμπρός στον ουράνιο Πατέρα μου» (Ματθ. 10, 16-18, 21-23, 32-33).
Αλλά και σε ειρηνικούς καιρούς ο πιστός λαμβάνει το σταυρό του, πολεμώντας τα πάθη και τις επιθυμίες του, την ίδια την αμαρτία. Σήμερα η πρόκληση του μαρτυρίου είναι κυρίως συνειδησιακή και πνευματική. Ο Χριστός μάς καλεί να Τον ακολουθήσουμε. Γι΄ αυτό μάς προτρέπει να απαρνηθούμε τον κακό εαυτό μας, τις αμαρτωλές μας συνήθειες. Να τα απαρνηθούμε σε τέτοιο σημείο, ώστε κι αν ακόμη είναι ανάγκη να θυσιάσουμε και τη ζωή μας, να μη διστάσουμε.
Ο π. Δημήτριος Ντούτκο γράφει σχετικά με τον κίνδυνο έκπτωσης του σταυρικού φρονήματος στη ζωή των σύγχρονων χριστιανών: «Ας προσέξουμε ότι μερικές φορές, παρά την πίστη μας στον Χριστό, προσπαθούμε ακόμη και τον δρόμο για τη βασιλεία του Θεού να τον κάνουμε άνετο. Ο κόσμος με τα αγαθά του και την τεχνική του πρόοδο μάς παλάβωσε. Και αν καμιά φορά μιλούν για τον πόνο και τα παθήματα, ξαφνικά το γυρίζουν και λένε: Ο χριστιανισμός είναι χαρά. Όλα πρέπει να είναι χαρά. Όμως η χαρά δεν έρχεται έτσι. Ἡ χαρά δεν αγοράζεται έτσι. Η χαρά του χριστιανού αγοράζεται με τον πόνο και τα παθήματα. Για να σωθεί ο άνθρωπος, ο Κύριος μας ανέβηκε στον Σταυρό. Και πέθανε. Μετά αναστήθηκε. Μετά ήρθε η χαρά. Είναι απαραίτητο να σηκώσουμε τον σταυρό μας».
Το πρώτο που πρέπει να συμβεί, είναι η διαβεβαίωση της ελευθερίας.  Ο πιστός οικειοθελώς σηκώνει το σταυρό του για να ακολουθήσει τον Χριστό. «Εἰ τις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν...».  Ο Χριστός προσκαλεί. Ο πιστός αποδέχεται. Ο Χριστός κρούει τη θύρα της καρδιάς. Ο πιστός ακούει, ανοίγει την καρδιά του και φιλοξενεί τον Χριστό.
Δεν υπάρχει αγιότητα χωρίς ελευθερία. Δεν υπάρχει σταυρός χωρίς ελευθερία. Ο Σταυρός είναι η επιλογή μας. Όπως ο Χριστός ήλθε προς το «ἑκούσιον Πάθος», όπως θεληματικά πορεύτηκε Εκείνος την οδό του πόνου μέχρι το φρικτό Γολγοθά, έτσι και ο πιστός χριστιανός θεληματικά αποδέχεται το υπερούσιο νόημα των ευαγγελικών λόγων και θυσιάζεται για την εφαρμογή τους κυρίως και πρωτίστως στον ίδιο του τον εαυτό. Καμμία εξωτερική βία ή εξαναγκασμός. Μόνο η αφοσίωσή μας στον Χριστό και η αποφασιστικότητα της καρδιάς μας. Να αγαπήσουμε αληθινά τον Εσταυρωμένο και να ακολουθήσουμε τα ίχνη των αγίων Μαρτύρων της Εκκλησίας μας.
Στη συνέχεια, και πριν σηκώσει τον σταυρό του, ο πιστός καλείται να απαρνηθεί τον εαυτό του. Όχι απλώς να αρνηθεί, αλλά να απαρνηθεί. Το μικρό αυτό γραμματικό επίθεμα φανερώνει την επίταση, την υπερβολή, ερμηνεύει ο ιερός Χρυσόστομος, της αποταγής του κόσμου ή μάλλον της απομάκρυνσης από το ίδιον θέλημα, πού παρασύρει προς τα κάτω. «Όποιος θέλει να με ακολουθήσει ας διακόψει κάθε σχέση με τον διεφθαρμένο του εαυτό». Μόνο με πνεύμα αυταπάρνησης μπορώ πραγματικά να ακολουθήσω τον Χριστό. Κι αυτό με οδηγεί στην  ταπείνωση, στην αγάπη, στην απόλυτη προσκόλληση στον Χριστό, καταφρονώντας τον κόσμο και ό,τι δεν είναι του Χριστού, καταφρονώντας ακόμη και τον εαυτό μου όταν αυτός δεν είναι Χριστού -και δυστυχώς πολλές φορές δεν είναι του Χριστού.
Ποιός είναι αυτός ο σταυρός; Είναι μήπως οι δοκιμασίες της ζωής, οι δυσκολίες, τα προβλήματα, η ασθένεια, ο θάνατος; Όλα αυτά αποτελούν χωρίς αμφιβολία σταυρό για τον άνθρωπο. Δοκιμάζεται η υπομονή και η αντοχή μας. Δοκιμάζεται η πίστη μας, η εμπιστοσύνη μας στην πρόνοια του Θεού, που φροντίζει για όλους. Μπορώ να υπομείνω τη δοκιμασία; Μπορώ να τη θεωρήσω ως μία επίσκεψη του Θεού; Αυτή η συμπεριφορά θα με παιδαγωγήσει εις Χριστόν. Και μπορώ να βγω τελικά από τη δοκιμασία ακόμη πιο καθαρός, σαν το χρυσάφι, που η φωτιά το δοκιμάζει αλλά και το λαμπρύνει.
Όμως ο Κύριος, στο συγκεκριμένο λόγιό Του, δεν αναφέρεται σ’ αυτά. Δεν είναι αυτά τα σημεία που φανερώνουν τη διάθεση ενός ανθρώπου να ακολουθήσει τον Χριστό. Όταν αρρωστήσω, δεν σημαίνει πως οπωσδήποτε σηκώνω τον Σταυρό του Χριστού. Λείπουν πολλά από τα στοιχεία που υποδηλώνει ο ευαγγελικός λόγος ως προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο: η ελευθερία, η επιλογή, η απάρνηση του εαυτού, η διαρκής συνοδοιπορία με τον Χριστό χωρίς γογγυσμούς και μεμψιμοιρίες.
Σηκώνω τον σταυρό μου, σημαίνει κατ΄ αρχήν ότι αναδέχομαι τα εσωτερικά και εξωτερικά παθήματα, τους πειρασμούς και τις θλίψεις, που συνεπάγεται η πίστη μου στον Χριστό. Σταυρός δεν είναι ό,τι παθαίνω –μια αρρώστεια, ένας θάνατος. Σταυρός είναι ό,τι παθαίνω για τον Χριστό, για χάρη του Χριστού, εξ αιτίας του ότι πιστεύω στον Χριστό και δεν Τον αρνούμαι. Διότι μάς λέει ο Κύριος: «Εκείνος που δεν λαμβάνει την σταθερή απόφαση να υποστεί κάθε ταλαιπωρία ακόμη και θάνατο σταυρικό διά την πίστη του εις εμέ και δεν ακολουθεί με την απόφαση αυτή οπίσω μου μιμούμενος κατά πάντα το παράδειγμά μου, δεν αξίζει για μένα» (Ματθ. 10,38).
Ο Σταυρός είναι ο τρόπος ζωής των χριστιανών. Είναι η κλήση μας να σταυρώσουμε τον παλαιό άνθρωπο, το εωσφορικό «εγώ» μας, τις αμαρτωλές διαθέσεις μας, τα πάθη, τη φιλαυτία. Ὁ αδιάψευστος ευαγγελικός λόγος μάς διδάσκει ότι «ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν βιάζεται, καὶ βιασταὶ ἁρπάζουσιν αὐτήν» (Ματθ. 11,12). Χωρίς βία στον εαυτό μας δεν υποχωρεί ο παλαιός και κακομαθημένος άνθρωπος, δεν ξεριζώνονται τα πάθη. Χωρίς άσκηση δεν κυριαρχούμε στις βλαβερές επιθυμίες μας. Κανείς δεν κερδίζει τον Παράδεισο χωρίς να κοπιάσει. Χρειάζεται επιμέλεια, σπουδή, νήψη, εγρήγορση, προσοχή. Να διώξουµε μακριά την οκνηρία, τη ραθυμία, την άνεση, τη ραστώνη.
Με τη νηστεία, την αγρυπνία, τις γονυκλισίες, τη συνειδητή μυστηριακή ζωή και όλη την ευλογημένη ορθόδοξη άσκηση χαλιναγωγούνται τα πάθη και ο χριστιανός κοπιάζει από σαρκικός να γίνει πνευματικός. Ασκείται να μην προσκολλάται εμπαθώς στους ανθρώπους και στα πράγματα. Να μη χρησιμοποιεί τον κόσμο καταναλωτικά, αλλά ευχαριστιακά. Κι όλα αυτά όχι για να βασανίσουμε ή να «τιμωρήσουμε» το θεόπλαστο σώμα µας, αλλά για να πολεμήσουμε τα πάθη µας και να επιτύχουμε τον αγιασμό µας. Κάθε άσκηση είναι παθοκτόνος και όχι σωματοκτόνος.
Να λέμε όχι στο θυμό, στο φθόνο, στον εγωισμό, στην κενοδοξία µας, όχι στα επιζήμια θελήματα και την κάθε ιδιορρυθμία µας. Να λέμε όχι στην απάτη του πλούτου, των ηδονών και της εφήμερης δόξας. Να κοπιάσουμε για να νικούμε τον διάβολο, που αντιστρατεύεται κάθε φιλότιμη προσπάθειά μας και µάς πολεμά νύχτα και ημέρα. Να κοπιάσουμε για να νικούμε και τον κόσμο της αμαρτίας, που µάς παρασύρει στον εύκολο δρόμο.
Χρειάζεται ακόμη να βάλουμε καλή σειρά στα πνευματικά. Να ζούμε συνειδητή μυστηριακή ζωή. Να τολμούμε την αυτοκριτική με ειλικρίνεια, την περισυλλογή, την αυτοεξέταση, την προσεκτική παρακολούθηση του εαυτού µας. Κι ακόμα η βίωση της αγάπης, η κατανόηση και η ανεκτικότητα, η συνειδητοποίηση ότι ο πιο σύντομος δρόμος που με φέρνει κοντά στον Εσταυρωμένο είναι ο αδελφός μου, που είναι και αδελφός του Χριστού, για τον οποίο Εκείνος θυσιάστηκε στο Σταυρό.
Βάζουμε στόχο την αγιότητα και αγωνιζόμεθα. Δεν είμαστε άγιοι, επιθυμούμε όμως να συμμετάσχουμε λίγο στην αγιότητα του Θεού. «Ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγὼ ἅγιός εἰμι» (Α' Πέτρ. 1,16). Η αγιότητα δεν είναι απλώς τα καλά(;) έργα μας. Αγιότητα είναι κυρίως η συμμετοχή μας στη ζωή του Χριστού. Και πρωτίστως η συνοδοιπορία μαζί Του στη Γεσθημανή, στην οδό του Μαρτυρίου και στον Γολγοθά. Για να βρεθούμε κατόπιν στον κήπο κοντά στο κενό μνήμα Του και να Τον αντικρύσουμε Αναστημένο, για να περπατήσουμε μαζί Του προς Εμμαούς, για να συμφάγωμε στη θάλασσα της Τιβεριάδος. Μετά τον Σταυρό έρχεται πάντα η Ανάσταση. Αλλά δεν υπάρχει ποτέ Ανάσταση, εάν δεν προηγηθεί ο Σταυρός. Από τι να αναστηθείς, εάν δεν έχεις νεκρωθεί; Πώς θα μάς φαινόταν μια Κυριακή του Πάσχα χωρίς να έχουμε ζήσει τη Μεγάλη Εβδομάδα;
Απλοί και μικροί άνθρωποι είμαστε. Καθημερινά αμαρτάνουμε. Με τις ενέργειές μας, τα λόγια, τις σκέψεις. Ξέρουμε ότι εκείνο που σημαδεύει το μέλλον μας για τη Βασιλεία του Θεού είναι η μετάνοιά μας, η ανόθευτη αγάπη μας προς τον Χριστό, η διαρκής αγωνιστική μας διάθεση. Θέτουμε τον εαυτό μας στα χέρια Του. Αγωνιζόμαστε και προχωρούμε. Σημαία μας ο Σταυρός. «Πρότυπό» μας ο ληστής στα δεξιά του Σταυρού: «Διὰ ξύλου ὁ Ἀδάμ, Παραδείσου γέγονεν ἄποικος, διὰ ξύλου δὲ σταυροῦ, ὁ Λῃστὴς Παράδεισον ᾤκησεν. Ὁ μὲν γὰρ γευσάμενος ἐντολὴν ἠθέτησε τοῦ ποιήσαντος. Ὁ δὲ συσταυρούμενος, Θεὸν ὡμολόγησε τὸν κρυπτόμενον. Μνήσθητι καὶ ἡμῶν Σωτήρ, ἐν τῇ Βασιλείᾳ σου». Όπως πνευματόβρυτα σημειώνει ο ιερός Χρυσόστομος: «Τα πόδια του ληστή ήταν τα πρώτα πού πάτησαν στον Παράδεισο. Δεν τον λέρωσαν όμως. Γιατί ήσαν πόδια καθαρά, πλυμένα στο λουτρό της μετανοίας».
Τα εμπόδια πολλά, ο διάβολος, ο κόσμος, αλλά κυρίως ο εαυτός μας. Δεν γονατίζουμε, παρά μόνο για να προσευχηθούμε και να ζητήσουμε τη βοήθειά Του. Τότε η ζωή μας αποκτά νόημα. Όταν υιοθετούμε αβίαστα το σταυρικό φρόνημα, το θυσιαστικό και αγωνιστικό. Στόχος απαρέγκλιτος ἡ θεραπεία της ψυχής μας, πού είναι ό,τι πιο πολύτιμο μάς έχει εμπιστευθεί ο Δημιουργός. «Τί γὰρ ὠφελεῖται ἄνθρωπος ἐὰν τὸν κόσμον ὅλον κερδήσῃ, τὴν δὲ ψυχὴν αὐτοῦ ζημιωθῇ; ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;» (Ματθ. 16,26). Στόχος απαρέγκλιτος το καθημερινό βίωμα του Σταυρού που οδηγεί στην προσωπική μας Ανασταση.
Δεν ζητάει από εμάς ο Χριστός πράγματα αδύνατα, πράξεις ακατόρθωτες. «Ὁ γὰρ ζυγός μου χρηστὸς καὶ τὸ φορτίον μου ἐλαφρόν ἐστιν» (Ματθ. 11,30), μάς διαβεβαιώνει ο Ίδιος. Ζητά από εμάς να προσφέρουμε αυτό το ελάχιστο που μπορούμε. Αρκεί να αποφασίσουμε να το πράξουμε αυτό με γνώμονα το θείο θέλημα. Να κάνουμε το πρώτο βήμα για τη μεγάλη συνάντηση μαζί Του. Γνωρίζει ο Κύριος την ανθρώπινη φύση. Τις αδυναμίες μας, τις ελλείψεις και τα ελαττώματα μας, τις πτώσεις μας. Και είναι πάντοτε κοντά μας, δίπλα μας. Για να εμπνέει και να καθοδηγεί. Να συμπαραστέκεται στον αγώνα μας. Να σηκώνει Εκείνος από το βάρος του σταυρού μας. Σε κάθε στιγμή, αλλά ιδιαίτερα τις ώρες των δοκιμασιών. Έτοιμος πάντα να μάς δεχτεί με την απέραντη αγάπη Του. Νιώθουμε αυτή την παρουσία Του, ειδικά όπως Εκείνος μάς φανερώνεται στα Μυστήρια της Εκκλησίας μας.
Ο Κύριος γνωρίζει, ως Θεός που είναι, τις φυσικές και ηθικές μας ατέλειες. Αλλά και ως άνθρωπος τέλειος και αναμάρτητος, που έζησε μαζί μας, κατανοεί την αδύνατη φύση μας. Λέγει ο απόστολος Παύλος για τον Χριστό: «Δεν έχομε Αρχιερέα, ο οποίος- λόγῳ αγνοίας εκείνων που συμβαίνουν σε εμάς- δεν μπορεί να αισθανθεί συμπάθεια προς τις πνευματικές και ηθικές μας ασθένειες και αδυναμίες. Τουναντίον έχομε Αρχιερέα, ο οποίος έχει πειρασθεί και δοκιμασθεί σε όλα όσα είναι δυνατόν να πειρασθεί η ανθρωπίνη φύσις, ομοίως με εμάς, χωρίς όμως να παρασυρθεί σε καμμία απολύτως αμαρτία» (Πρός Εβραίους 4,15). Και γι’ αυτό ακριβώς, επειδή ο Θεός μας είναι ο Θεός της κατανόησης και της συμπάθειας προς τον άνθρωπο, επειδή είναι ο σαρκωμένος και σταυρωμένος Θεός «ας προσερχώμεθα με θάρρος και ακλόνητη πεποίθηση στον θρόνο της χάριτος, διά να λάβωμε έλεος και συγχώρηση των αμαρτιών μας και διά να εύρωμε την θεία χάρι, που θα μάς βοηθά αποτελεσματικώς σε κάθε περίσταση πειρασμών και κινδύνων» (Πρός Εβραίους 4,16).