Η στήριξη ενός τόσο σημαντικού θεσμού δεν έχει να κάνει ούτε με αξιώματα ούτε με καρέκλες. Η εθελοντική αιμοδοσία είναι μια πράξη βαθιάς κοινωνικής ευθύνης, που όχι μόνο διατρανώνει την αλληλεγγύη του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπο του αλλά καταξιώνει τον όρο ανιδιοτέλεια. Είναι μια πράξη που δίνουμε κυριολεκτικά κομμάτι του εαυτού μας για τους άλλους. Τι άλλο θα μπορούσα λοιπόν να κάνω από το να στηρίζω και μάλιστα με θέρμη αυτή την κορυφαία για μένα πράξη εθελοντισμού...
Καλύπτονται σήμερα στη χώρα μας οι ανάγκες σε αίμα ή είμαστε αναγκασμένοι να προσφεύγουμε σε άλλες χώρες για να τις καλύψουμε;
Η κάλυψη των αναγκών σε αίμα εθελοντικά είναι κοινός παγκόσμιος στόχος, τον οποίο πολλές χώρες, ανάμεσα τους και ανεπτυγμένες, δεν έχουν ακόμη επιτύχει.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεση μας τα δύο τελευταία χρόνια η ετήσια ποσότητα αίματος που διατίθεται από τις υπηρεσίες αιμοδοσίας, είναι περίπου 625.000 μονάδες. Κατά καιρούς, καταγράφονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες και δυσλειτουργίες, όπως π.χ. περιοδικές - τοπικές ελλείψεις αίματος, οι οποίες με συντονισμένη δράση από το υπουργείο μας θα αντιμετωπισθούν.
Οι ανάγκες σε αίμα στη χώρα μας καλύπτονται αποκλειστικά από εθελοντικά προσφερόμενο αίμα και μόνο μια μικρή ποσότητα ερυθρών αιμοσφαιρίων που αντιστοιχεί στο 3,9% των συνολικών ετησίων αναγκών εισάγεται στη χώρα μας από τον Ελβετικό Ερυθρό Σταυρό βάσει σύμβασης. Η ποσότητα αυτή διατίθεται εξ' ολοκλήρου για τις ανάγκες των πασχόντων από Μεσογειακή Αναιμία.
Υπάρχει επάρκεια αίματος; Σε τι ποσοστό γίνονται οι εισαγωγές από το εξωτερικό;
Στη χώρα μας χρειαζόμαστε περίπου 650.000 μονάδες αίματος για την κάλυψη των μεταγγίσεων των ασθενών σε σύνολο 62.200 κλινών. Το έτος 2008, συλλέξαμε 636.750 μονάδες ολικού αίματος και 18.367 μονάδες αιμοπεταλίων αυτόματης μηχανικής αφαίρεσης. Από το σύνολο των μονάδων ολικού αίματος, 30.190 μονάδες (4,7%) εισήχθησαν από τον Ελβετικό Ερυθρό Σταυρό. Οι αριθμοί αυτοί δείχνουν ότι, παρά τις προσπάθειες για βελτίωση της αιμοδοτικής προσφοράς, δεν καταφέραμε να γίνουμε αυτάρκεις σε αίμα.
Από τα δεδομένα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης προκύπτει ότι περίπου 50% του αιμοδοτικού δυναμικού της Χώρας μας προέρχεται από τις τάξεις των εθελοντών αιμοδοτών. Οι υπόλοιποι αιμοδότες δίνουν αίμα για το συγγενή ή το φίλο. Η τελευταία αυτή κατηγορία χαρακτηρίζεται από άτομα που αιμοδοτούν σποραδικά, σε αντίθεση με τους εθελοντές αιμοδότες, οι οποίοι είναι περισσότερο συνειδητοποιημένοι, είναι ενήμεροι για τις ανάγκες αίματος των ασθενών στα νοσοκομεία και προσφέρουν αίμα για τον άγνωστο συνάνθρωπο.
Οι τακτικοί εθελοντές αιμοδότες και αιμοδότριες στηρίζουν το αιμοδοτικό σύστημα της Χώρας, γιατί είναι πάντοτε διαθέσιμοι και προσφέρουν αίμα κάθε 3-6 μήνες. Με τον τρόπο αυτό επιτρέπουν τον καλύτερο προγραμματισμό των Υπηρεσιών Αιμοδοσίας για τον έλεγχο, την επεξεργασία και τη διανομή των προϊόντων αίματος, στηρίζοντας τα χειρουργικά, ορθοπεδικά, αιματολογικά-ογκολογικά, παθολογικά και παιδιατρικά τμήματα των νοσοκομείων.
Συγκριτικά με τις πλέον προηγμένες χώρες της Ευρώπης, το επίπεδο του εθελοντισμού στη Χώρα μας είναι ακόμα χαμηλό και θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για την εκπλήρωση ενός όχι μόνο εθνικού, αλλά παγκόσμιου στόχου: «100% ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ».
Αίμα μπορεί να δώσει κάθε υγιής άνδρας ή γυναίκα ηλικίας 18-65 ετών.
Ας μην ξεχνάμε ότι:
Μία μονάδα αίματος μπορεί να δώσει ζωή σε περισσότερους από έναν ασθενείς.
Η αιμοληψία διαρκεί 10’, είναι ακίνδυνη και σχεδόν ανώδυνη.
Όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται, είναι μίας χρήσης και καταστρέφονται αμέσως μετά την αιμοληψία.
Η Υπηρεσία Αιμοδοσίας καταβάλλει κάθε προσπάθεια για να είναι η αιμοληψία ευχάριστη για τον αιμοδότη και το αίμα ασφαλές για τον ασθενή.
Σύμφωνα με διεθνείς στατιστικές, 60% του πληθυσμού θα χρειαστεί μετάγγιση ολικού αίματος ή ενός από τα στοιχεία του αίματος σε κάποια στιγμή της ζωής του.
Παράλληλα μόνο 5% των ατόμων που θα μπορούσαν να είναι αιμοδότες, δίνουν αίμα.
Το αποτέλεσμα είναι ότι δυστυχώς σε πολλές χώρες παρουσιάζονται ελλείψεις αίματος. Το πρόβλημα γίνεται ιδιαίτερα οξύ όταν υπάρχουν διακοπές και κατά το καλοκαίρι.
ΚΑΙ ΜΙΑ ΠΙΚΡΗ ΑΛΗΘΕΙΑ για τις ανάγκες σε αίμα...
Σε κάθε νοσοκομείο 2/10 ασθενείς κατά μέσο όρο χρειάζονται μετάγγιση. Έτσι, οι ετήσιες ανάγκες της χώρας μας σε αίμα, ξεπερνούν πολύ περισσότερο από τις 550.000 - 600.000 φιάλες και καλύπτονται από τις εξής πηγές:
- 50 % από το συγγενικό περιβάλλον των ασθενών.
- 40 % από μεμονωμένους εθελοντές αιμοδότες καθώς και συγκροτημένους συλλόγους εθελοντών αιμοδοτών .
- 5 % από τις ένοπλες δυνάμεις.
Δυστυχώς, επειδή οι αυξημένες ανάγκες της χώρας μας δε καλύπτονται πλήρως βρισκόμαστε στη δυσάρεστη θέση να εισάγουμε αίμα από τον Ελβετικό Ερυθρό Σταυρό, πράγμα που δεν μας τιμά ως χώρα και είναι οικονομικά ασύμφορο. Χιλιάδες συνάνθρωποί μας βρίσκονται στη δυσάρεστη θέση να ζητούν απεγνωσμένα μια φιάλη αίματος. Ας μην αντιμετωπίσουν την αδιαφορία.
Αίμα χρειάζονται...
- Οι χιλιάδες τραυματίες των τροχαίων ατυχημάτων που έχουν ανάγκη από 10 - 40, ανάλογα με την περίπτωση.
- Τα 4.000 άτομα που πάσχουν από Μεσογειακή Αναιμία, στην πλειοψηφία τους παιδιά. Για κάθε ασθενή απαιτούνται 30 φιάλες το χρόνο.
- Όσοι πάσχουν από διάφορες αιματολογικές ασθένειες (λευχαιμία, αιμορροφιλία κα.) για την κάλυψη των οποίων απαιτούνται έως και 50 φιάλες αίματος ή παραγώγων.
- Ορισμένες έγκυες που παρουσιάζουν προβλήματα κατά τον τοκετό, καθώς και ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε κάποια επέμβαση (ορθοπεδική, καρδιοχειρουργική κα.).
- Περιστατικά βαριάς γαστρορραγίας και Χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας.
Η εθελοντική αιμοδοσία σώζει ζωές.
Η έλλειψη και η ανεπάρκεια αίματος είναι μια κατάσταση που θέτει σε άμεσο κίνδυνο την ζωή όσων χρειάζονται το αίμα ως θεραπευτικό μέσο.
Γι' αυτό, η εθελοντική αιμοδοσία είναι μια χειρονομία καλής θέλησης, φροντίδας και αγάπης προς τον συνάνθρωπό μας. Δεν υπάρχει πολυτιμότερο δώρο απ' την εθελοντική αιμοδοσία, αφού στην πραγματικότητα είναι ένα δώρο ζωής γι' αυτόν που το δέχεται.
Ασφαλές αίμα είναι αυτό που δεν βλάπτει κατ' αρχήν τον ίδιο τον δότη, είναι δηλαδή ασφαλές από μολυσματικές ασθένειες, οπότε δεν μπορεί να βλάψει ούτε τον λήπτη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί προς όφελος της υγείας των ασθενών.
Το να είναι κανείς εθελοντής αιμοδότης ασφαλούς αίματος είναι το σημαντικότερο πράγμα, γιατί αυτή η μονάδα αίματος θα σώσει την ζωή περισσοτέρων από ενός ασθενών. Σαν μέλη της κοινωνίας είναι ευθύνη μας να είμαστε εθελοντές αιμοδότες ασφαλούς αίματος.
Δυστυχώς στην χώρα μας, η έλλειψη και η ανεπάρκεια αίματος είναι μια ακόμα υπαρκτή κατάσταση που έχει σαν άμεσο αποτέλεσμα να θέτει σε κίνδυνο την ζωή όσων χρειάζονται το αίμα ως θεραπευτικό μέσο. Αυτό οφείλεται κυρίως στην μη ευαισθητοποίηση των ανθρώπων εκείνων που μπορούν με την τελείως ανώδυνη γι' αυτούς εθελοντική αιμοδοσία να προσφέρουν το πολυτιμότερο για όσους το χρειάζονται θεραπευτικό μέσο, το αίμα.
Αρκετές φορές, αυτή η μη ευαισθητοποίηση οφείλεται στην αδιαφορία πολλών για το τι αποτελεί πραγματική προσφορά προς τον συνάνθρωπο, πολλές φορές όμως οφείλεται στην άγνοια για το μέγεθος της ανάγκης που υπάρχει να προσφέρουν στον συνάνθρωπό τους το πιο ανεκτίμητο αγαθό που μπορεί να σώσει την ζωή του.
Γι' αυτό, πηγαίνετε στο κοντινότερο, επίσημα αναγνωρισμένο απ' το κράτος, κέντρο αιμοδοσίας, το οποίο υποστηρίζει την εθελοντική, μη αμειβόμενη αιμοδοσία και συνεισφέρετε σημαντικά μ' αυτό τον τρόπο στο να σώσετε την ζωή ενός ασθενούς, προσφέροντας αίμα. Η προσφορά σας είναι πραγματικά ανεκτίμητη.
Μια μονάδα αίματος μπορεί να βοηθήσει στο να σώσει την ζωή περισσοτέρων του ενός ασθενών. Κι αυτό γιατί μια μονάδα αίματος μπορεί να χωριστεί σε επιμέρους συστατικά όπως είναι για παράδειγμα τα ερυθρά κύτταρα και το πλάσμα, τα οποία μπορούν να ικανοποιήσουν τις διαφορετικές ανάγκες πολλών ασθενών.
Δεν υπάρχει διαθέσιμο υποκατάστατο του αίματος. Το ανθρώπινο αίμα δεν μπορεί να παρασκευασθεί και μόνο ο άνθρωπος μπορεί να προσφέρει αίμα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ανθρώπους.
Παρόλο που η ανάγκη σε αίμα είναι υπαρκτή όλο τον χρόνο, υπάρχει συνήθως μια εποχιακή έλλειψη αίματος κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, των Χριστουγέννων και του Πάσχα καθώς τα σχολεία κλείνουν και οι άνθρωποι φεύγουν διακοπές, οπότε υπάρχουν λιγότεροι διαθέσιμοι εθελοντές αιμοδότες. Γι' αυτό υπάρχει μια αυξημένη ανάγκη για εθελοντική αιμοδοσία κατά την διάρκεια αυτών των χρονικών περιόδων ώστε να υπάρξει επάρκεια αίματος για όλους τους ασθενείς που χρειάζονται το αίμα ως θεραπευτικό μέσο.
Το αίμα δεν μπορεί να διατηρηθεί για απεριόριστο χρονικό διάστημα. Για παράδειγμα, τα ερυθρά κύτταρα μπορούν να διατηρηθούν για περίπου 5 εβδομάδες σε μια θερμοκρασία 4 - 6 βαθμών Κελσίου. Συνεπώς, η ανάγκη για τακτική εθελοντική αιμοδοσία γίνεται επιτακτική δεδομένου του περιορισμένου χρόνου ζωής του αίματος και των συστατικών του.
Οι άνθρωποι που έχουν αναιμία δεν μπορούν να δώσουν αίμα. Παρόλα αυτά, σε ορισμένες περιπτώσεις όπου η κατάσταση της υγείας τους είναι αντιστρέψιμη, μπορούν να ακολουθήσουν θεραπευτική αγωγή και να δώσουν αίμα απ' την στιγμή που η αιμοσφαιρίνη τους επιστρέψει στα φυσιολογικά επίπεδα.
Η εθελοντική αιμοδοσία μπορεί να επαναλαμβάνεται με ασφάλεια σ' ένα διάστημα τριών μηνών, αν ο δότης δεν διατρέχει τον κίνδυνο αναιμίας, ιδιαίτερα έλλειψη σιδήρου. Επαναλαμβανόμενη εθελοντική αιμοδοσία μετά από διάστημα τριών μηνών δεν προκαλεί κανενός είδους αδυναμία. Καθώς οι γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση είναι περισσότερο επιρρεπείς στην έλλειψη σιδήρου, το δικό τους διάστημα εθελοντικής αιμοδοσίας είναι συνήθως μεγαλύτερο.
Η εθελοντική αιμοδοσία είναι απόλυτα ασφαλής και ο δότης δεν διατρέχει κανέναν απολύτως κίνδυνο να κολλήσει οποιαδήποτε μολυσματική ασθένεια. Το αίμα συλλέγεται χρησιμοποιώντας αποστειρωμένο εξοπλισμό. Ένας νέος ασκός με ενσωματωμένη αποστειρωμένη βελόνα μιας χρήσης χρησιμοποιείται για κάθε δότη και η βελόνα καταστρέφεται αμέσως μετά την αιμοδοσία.
Ένας δότης μπορεί να έχει ηλικία από 18 ως 60 χρονών χωρίς να διατρέχει κανέναν απολύτως κίνδυνο για την υγεία του. Αυτό το χρονικό διάστημα μπορεί να είναι λίγο μεγαλύτερο ή μικρότερο ανάλογα με τα πρότυπα κάθε χώρας.
Η καταλληλότητα της υγείας σας για να γίνετε εθελοντής αιμοδότης ελέγχεται πριν δώσετε αίμα. Αν είναι πιθανό να διατρέξει κάποιον κίνδυνο η υγεία σας λόγω της αιμοδοσίας ή να τεθεί σε κίνδυνο η υγεία του λήπτη λόγω της ακαταλληλότητας του αίματός σας, δεν θα γίνει αιμοληψία.
Πρέπει να γνωρίζετε ότι είναι πολλοί οι έλεγχοι που πρέπει να γίνουν πριν το αίμα κριθεί κατάλληλο για να χρησιμοποιηθεί ως θεραπευτικό μέσο. Μπορεί να χρειαστούν περίπου 3 μέρες για να γίνουν όλοι αυτοί οι έλεγχοι. Αν θέλετε να προσφέρετε αίμα μόνο για κάποιο μέλος της οικογένειάς σας ή φίλο σας που το χρειάζεται, μπορεί να μην επαρκεί ο χρόνος σε επείγουσες καταστάσεις, για να συλλεγεί και να ελεγχθεί το αίμα σας για κάποιον συγκεκριμένο ασθενή. Γι' αυτό το λόγο είναι επιτακτική η ανάγκη για επάρκεια αίματος ώστε να εξυπηρετηθούν τα επείγοντα περιστατικά. Αυτό είναι δυνατό μόνο αν υγιείς εθελοντές αιμοδότες προσφέρουν αίμα τακτικά.
Η αιμοδοσία δεν διαρκεί πολύ. Η συλλογή του αίματος διαρκεί περίπου 8 - 10 λεπτά. Παρόλα αυτά, οι δότες ενθαρρύνονται να διαθέσουν περίπου μια ώρα για την όλη διαδικασία. Μετά την αιμοδοσία πρέπει να ξεκουραστείτε για 10 τουλάχιστον λεπτά και να πιείτε έναν χυμό για να ανανεώσετε τα υγρά.
Τα άτομα που πέρασαν ή υποφέρουν από μεταδιδόμενες μολυσματικές ασθένειες δεν πρέπει να δίνουν αίμα. Επίσης δεν πρέπει να δίνουν αίμα τα άτομα που ο τρόπος ζωής τους τα κατατάσσει στις ομάδες υψηλού κινδύνου για μεταδιδόμενα μολυσματικά νοσήματα.
Σαν εθελοντής αιμοδότης είναι ηθική σας υποχρέωση να διασφαλίζετε ότι το αίμα που προσφέρετε είναι απόλυτα ασφαλές και δεν είναι επικίνδυνο να μεταδώσει κάποιο νόσημα που μπορεί να μεταφέρετε. Κι αυτό γιατί ο σκοπός της εθελοντικής σας αιμοδοσίας είναι να βοηθήσετε έναν ασθενή που βρίσκεται σε πραγματική ανάγκη κι όχι να τον βλάψετε.
Απ' την μεριά της η πολιτεία πρέπει να εκπαιδεύσει, να δραστηριοποιήσει, να κερδίσει και να εξασφαλίσει εθελοντές αιμοδότες από πληθυσμούς χαμηλού κινδύνου. Ο ακρογωνιαίος λίθος για ασφάλεια και επάρκεια αίματος και των παραγώγων του είναι η εξασφάλιση και συνεχής έλξη εθελοντών, μη αμειβόμενων αιμοδοτών από πληθυσμούς χαμηλού κινδύνου.
Γι' αυτό είναι ζωτικής σημασίας να καταργηθεί σταδιακά η χρήση οικογενειακών και αμειβόμενων αιμοδοτών και να δοθεί υψηλή προτεραιότητα στην εκπαίδευση, δραστηριοποίηση και συνεχή έλξη εθελοντών, μη αμειβόμενων αιμοδοτών από πληθυσμούς χαμηλού κινδύνου οι οποίοι προσφέρουν αίμα τακτικά.
Δραστηριοποιείστε τον εαυτό σας σαν εθελοντή αιμοδότη. Μπορείτε να προσφέρετε αίμα σ' οποιοδήποτε κέντρο αιμοδοσίας ή σ' οποιαδήποτε μονάδα κινητής αιμοληψίας κατά την διάρκεια των αιμοληψιών που οργανώνονται απ' την υπηρεσία αιμοδοσίας.
